Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła działalność urzędu i burmistrza Lublińca

AKC
Fot. Aneta Kaczmarek
Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła działalność Urzędu Miejskiego w Lublińcu oraz burmistrza Edwarda Maniury w zakresie przekazania nieruchomości w Parku Grunwaldzkim w wieczyste użytkowanie i nadzoru nad jej prawidłowym wykorzystaniem.

Kontrola NIK-u odbyła się na wniosek byłego już posła, Artura Bramory. W uzasadnieniu negatywnej oceny działalności Urzędu Miejskiego w Lublińcu oraz burmistrza Edwarda Maniury czytamy, że burmistrz zawarł umowę o oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste pomimo że nie zawierała ona zapisów wymaganych przepisami, dotyczącymi sposobu korzystania z gruntu, terminów rozpoczęcia i zakończenia robót związanych z wzniesieniem na tym gruncie budynków, sposobu i terminy zagospodarowania.

Zawarcie umowy poprzedziło wprawdzie prawidłowo przeprowadzone postępowanie przetargowe, lecz w umowie nie ujęto ustalonych w postępowaniu przetargowym postanowień, uprawniających gminę do przejęcia nieruchomości za cenę ustaloną w przetargu w przypadku niezrealizowania przez użytkownika wieczystego planowanych inwestycji w okresie dwóch lat od daty zawarcia aktu notarialnego, a także obowiązku poddania się przez niego egzekucji i zapłaty na rzecz gminy kar umownych w przypadkach niedotrzymania ustalonych zobowiązań bądź wykorzystania nieruchomości w sposób sprzeczny z ustalonym celem.

W efekcie gmina utraciła prawo dysponowania nieruchomością parkową o wartości 4.221.688 zł. Pomimo że do jej zadań własnych należą sprawy ochrony środowiska i przyrody, gospodarki wodnej, turystyki, w tym terenów rekreacyjnych, nadzór sprawowany przez okres ponad 5,5 roku (aż do lutego 2015 r.), mający na celu zapewnienie wykorzystania oddanej w użytkowanie wieczyste nieruchomości parkowej w sposób zgodny z miejscowy planem zagospodarowania przestrzennego, był nieskuteczny (brak skutecznej ochrony przed dewastacją). Burmistrz nie wykorzystał w tym zakresie m.in. uprawnień kontrolnych.

W związku z m.in. wynikami kontroli przeprowadzonej w I półroczu 2011 r. przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Katowicach, wskazującymi na wady umowy podpisanej 24 lipca 2009 r., a także w związku z uchwałą Rady Miejskiej w sprawie wystąpienia do burmistrza z wnioskiem o rozwiązanie użytkowania wieczystego, burmistrz podjął następujące działania, które nie przyniosły efektów:
1) 2 stycznia 2012 r. złożył wniosek do Sądu Rejonowego w Lublińcu o ujawnienia w księdze wieczystej sposobu korzystania z nieruchomości parkowej i terminu wybudowania obiektów. Wniosek oddalił referendarz sądu, a sąd, utrzymując w mocy zaskarżone przez gminą orzeczenie wskazał, że przyczyną odmowy jest brak zapisów o ww. zobowiązaniach użytkownika wieczystego w akcie notarialnym

2) 16 marca 2012 r. skierował do Sądu Rejonowego w Oleśnie o wezwanie notariusza do próby ugodowej i zawarcia przez niego ugody o zapłatę na rzecz gminy kwoty niespełna 3,5 tys zł z odsetkami ustawowymi, w którym to wniosku podniesiono, że zła konstrukcja aktu notarialnego uniemożliwia rozwiązanie umowy z użytkownikiem wieczystym i odzyskanie nieruchomości. Notariusz odmówiła zawarcia ugody

3) 16 marca 2012 r. skierował wniosek do Sądu Rejonowego we Wrocławiu o zawezwanie do próby ugodowej użytkownika wieczystego Tomasza Szarskiego i zawarcia przez niego z gminą ugody o rozwiązaniu za porozumieniem stron umowy użytkowania wieczystego o sprzedaży budynków i budowli zawartej w 2009 r. w formie aktu notarialnego, a także wydanie przez użytkownika wieczystego gruntu, budynków i budowli gminie w terminie 14 dni od daty zawarcia ugody. Do ugody nie doszło

4) 23 lipca 2012 r. skierował do użytkownika wieczystego wezwanie do zapłaty kwoty niespełna 78,5 tys. zł tytułem kary umownej przewidzianej w przetargu z 27 maja 2009 r. W związku z nieuregulowaniem przez użytkownika należności, wystąpił 18 listopada z pozwem przeciwko użytkownikowi o zasądzenie na rzecz gminy ww. kar. Sąd Okręgowy w Częstochowie oddalił powództwo, a Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z 23 kwietnia 2014 r. oddalił założoną apelację od wyroku.

Sąd Apelacyjny, potwierdzając zaprezentowaną przez Sąd Okręgowy ocenę stwierdził m.i., że:
- przyjęcie oferty w postępowaniu przetargowym i podpisanie protokołu przetargu nie stanowi zawarcia umowy, a jedynie podstawę roszczenia o zawarcie umowy na warunkach zaoferowanych w przyjętej ofercie
- protokół z przetargu nie wywołuje żadnych skutków prawnych, w tym obligacyjnych między stronami, ponieważ strony nie wyraziły woli uczynienia go integralną częścią umowy notarialnej, ani nawet woli uczynienia go załącznikiem do umowy. Protokół ten, dokumentujący przebieg przetargu, w tym warunki zwycięskiej oferty, nie jest natomiast częścią umowy użytkowania wieczystego, dlatego nieupoważnionym jest twierdzenie gmin, że do zawarcia umowy użytkowania wieczystego, w części regulującej postanowienie dodatkowe, doszło przez podpisanie protokołu przetargowego
- wskutek "niedopatrzenia" polegającego na braku włączenia do treści umowy notarialnej, ustalonych w wyniku przetargu postanowień dodatkowych, które mogły i powinny były się znaleźć w treści tej umowy, strony nawiązały stosunek o treści innej niż ustalona w postępowaniu przetargowym. Zawarta przez strony umowa notarialna jest umową kompletną, w sposób wyczerpujący kształtującą treść praw i zobowiązań stron, w związku z czym nie można domniemywać, iż jej treść regulują także inne postanowienia dodatkowe, w tym zawarta w protokole przetargowym

5) w czerwcu 2014 r. wystąpił do ubezpieczyciela o wypłatę blisko 78,5 tys. zł odszkodowania w związku z wadliwym sporządzeniem aktu notarialnego, co pozostawiło gminę możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu kar umownych. Propozycja nie została przyjęta z powodu warunku ubezpieczyciela zrzeczenia się przez gminę z wszelkich roszczeń wobec notariusza i ubezpieczyciela. Burmistrz wyjaśnił, że akceptacja tej propozycji uniemożliwiłaby dochodzenie pozostałych roszczeń. Ponadto pełnomocnik burmistrza pismem z 18 czerwca 2012 r. skierowanym do Rady Izby Notarialnej we Wrocławiu wniósł o rozważenie możliwości wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec notariusza prowadzącego Kancelarię Notarialną w Oleśnie, w związku z umową oddania gruntu w użytkowanie wieczyste oraz sprzedaży budynków i budowli zawartą w 2009 r. W odpowiedzi Rada Izby Notarialnej stwierdziła m.in., że gmina Lubliniec przy zawieraniu takiej umowy musi być traktowana jako tzw. podmiot profesjonalny, mający pełna świadomość obowiązujących przepisów i skutków prawnych dokonywanej czynności. Stwierdzała też, ze według wyjaśnień notariusza do przesłanego projektu aktu notarialnego nie zgłoszono żadnych uwag i zastrzeżeń oraz akt ten w obecności stron został odczytany w całości i podpisany przez strony bez zgłaszania żadnych uwag, zastrzeżeń i wątpliwości.

W związku ze zgłoszonym w lutym 2013 r. zamiarem sprzedaży przez inwestora Tomasza Szarskiego prawa użytkowania wieczystego Andrzejowi Gieńcowi, burmistrz podjął decyzję o niekorzystaniu z prawa pierwokupu, mimo że Rada Miejska uchwaliła projekt zmiany budżetu, w którym zabezpieczono kwotę 750 tys. zł umożliwiającej skorzystania z tego rozwiązanie. Decyzję tą podjął na podstawie dwóch opinii prawnych, których autorzy wskazywali na wysokie ryzyko takiej decyzji.

Prowadzenie procedur zbycia nieruchomości gminnych należało do obowiązków naczelnika Wydziału Nieruchomości. Naczelnik wyjaśnił, że po zapoznaniu się z projektem umowy, w dniu spisywania aktu notarialnego, zwrócił notariuszowi uwagę na brakujące w niej elementy, m.in. celu, przeznaczenia, sposobu zagospodarowania nieruchomości i kar umownych.

Stwierdził że otrzymał zapewnienie, iż protokół z postępowania przetargowego zostanie dołączony do umowy jako załącznik będzie stanowił jej integralną część.

Burmistrz odpowiedzialny za zawarcie umowy wyjaśnił, że w jego ocenie nie było przeszkód by ją podpisać, ponieważ notariusz zapewniła, że została ona sformułowania prawidłowo, należycie zabezpieczając interes gminy.

NIK zwraca uwagę, że mimo iż obecny przy podpisywaniu umowy naczelnik zgłaszał zastrzeżenia wobec jej treści, które powinny być skutecznie i rzetelnie wyjaśnione m.i. przez służbę prawną Urzędu Miejskiego.

Burmistrz nie podjął w tym zakresie żadnych działań i podpisał umowę, której treść nie uwzględniła warunków ustalonych w przetargu oraz nie chroniła interesów gminy.

Burmistrz zawarł faktycznie umowę na oddanie nieruchomości w wieczyste użytkowanie na warunkach innych niż ustalone zostały w przetargu oraz ofercie nabywcy. Zawarcie tej umowy doprowadziło do utraty sprawowania skutecznego nadzoru nad terminową i zgodną z ustaleniami realizacją inwestycji, jak i możliwości przeciwdziałania degradacji zbytej nieruchomości. Świadczy to o braku należytej staranności oraz rzetelności w działaniu i narusza art. 50 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którym burmistrz zobowiązany jest do zachowania szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu mieniem komunalnym.

Burmistrz w 2014 i 2015 r. (do 18 lutego) nie podjął działań pozwalających na prawidłowe ustalenie stanu nieruchomości parkowej ,a także ochronę jej przed dewastacją. Nie wykorzystał w tym zakresie m.in. ustawowych uprawnień kontrolnych.

Zawarcie wadliwej umowy pozbawiającej gminę bezpośrednich i skutecznych narzędzi prawnych do kontroli doprowadziło do sytuacji,w której inwestor nie zrealizował uzgodnionej inwestycji.

Przeprowadzone w toku kontroli NIK oględziny nieruchomości potwierdziły wykonanie robót budowlanych i remontowych w zakresie budynków, basenu i jego otoczenia.

Wykazały przy tym, że mury niedokończonych budynków były spękane i pozalewane na skutek braku zabezpieczeń przeciwdeszczowych. W środku jednego z nich zlegały odpad. Cześć basenu znajdująca się przed filtrem służącym do oczyszczania wody była przepełniona, a woda w sposób niekontrolowany przelewała się do części basenowej. W obrębie jednej z działek znajdowały się wykopy częściowo zasypane odpadami (m.in. gruzem, korzeniami drzew, butelkami typu PET). Teren był nieuporządkowany i zaniedbany.

Brak prawidłowego nadzoru i ochrony terenu ze strony burmistrza w ocenia NIK potwierdza m.in. fakt, że dopiero w lutym 2015 r. uzyskał od syndyka masy upadłościowej inwestora Andrzeja Gieńca informację, że nieruchomość parkowa nie wchodzi w skład majątku masy upadłościowej, ponieważ inwestor wydzierżawił ją 1 stycznia 2014 r. na okres 20 lat trzeciej osobie z zastrzeżeniem, że przez pierwszych 10 lat nie można od niej odstąpić.

Dopiero wówczas burmistrz uzyskał informację, że w skład majątku masy upadłościowej nie wchodzi majątek wynajęty przez gminę inwestorowi budynek mieszkalny, znajdujący się obok nieruchomości parkowej, gdyż jego umowa dzierżawy z 10 lutego 2014 r. została rozwiązana 30 czerwca 2014 r., a użytkownik wieczysty nie zgłosił jej w poczet masy upadłościowej, jak rówież nie wydał go gminie.

Powiatowy Inwestor Nadzoru Budowlanego w Lublińcu poinformował NIK, że nie prowadził czynności kontrolnych robót budowlanych, mających na celu sprawdzenie zgodności inwestycji z pozwoleniem na budowę. Dyrektor Regionalnych Lasów Państwowych poinformował z kolei, że pierwszy inwestor, Tomasz Szarski, zalega ze zobowiązaniami z tytułu wydanych decyzji o wyłączeniu gruntów z produkcji leśnej na kwotę blisko 61,5 tys. zł, a Andrzej Gieniec na kwotę ponad 2,5 tys zł. Egzekucję tych zobowiązań prowadzą stosowne organa. Starosta lubliniecki nie dokonywał kontroli realizacji decyzji dyrektora RDLP.

NIK zwraca w raporcie uwagę, że jakkolwiek decyzja o oddaniu w 2009 r. nieruchomości w użytkowanie wieczyste było zgodne z założeniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, to jego realizacja - w tym brak prawidłowego nadzoru burmistrza nad prowadzonymi przez użytkowników wieczystych działaniami i pracami, doprowadziła do degradacji terenu.

Istotne znaczenie mają również niekorzystne dla gminy skutki finansowe. Utracono bowiem prawo dysponowania nieruchomością o wartości 4.221.688 zł, nie uzyskano w latach 2010-2014 wpływów do budżetu gminy 402.190 zł z tytułu opłat rocznych oraz wydatkowano dodatkowo 106.301 zł na przygotowanie i przeprowadzenie postępowania przetargowego oraz realizację innych czynności związanych z nieruchomością.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na lubliniec.naszemiasto.pl Nasze Miasto