Zastrzeżenia strażaków do nowej ustawy o OSP trafiły za pośrednictwem posła do MSWiA

Przygotowana przez MSWiA ustawa ma w zamierzeniu uregulować wiele kwestii dotyczących strażaków ochotników. Chodzi m.in. o kwestię świadczeń za udział w akcjach ratowniczych (zwolnienia z zakładów pracy na czas udziału w akcjach oraz odszkodowania i ekwiwalenty). W Pierwszych założeniach ustawy w każdej komendzie wojewódzkiej PSP miałby zostać powołany zastępca komendanta, który będzie nadzorował i koordynował sprawy związane z OSP. Oprócz tego druhowie i druhny na podstawie legitymacji służbowych będą mogli korzystać z systemu zniżek (podobnie jak w przypadku Karty Dużej Rodziny). Nowe przepisy wprowadzają dodatkową możliwość nagradzania wyłącznie druhów OSP. Projekt ustawy przewiduje nadawanie przez MSWiA odznaki „Świętego Floriana, za zasługi dla społeczności lokalnej”, którą będzie charakteryzował bardziej powszechny charakter. Jednocześnie, dla szczególnie wyróżniających się członków OSP przewidziano możliwość przyznania Krzyża św. Floriana. Wnioski o nadanie będzie przedstawiał Prezydentowi RP minister właściwy do spraw wewnętrznych.

Kontrowersje wśród strażaków budziły m.in. zapisy, które doprowadziłyby do skreślenia części ustawy o ochronie przeciwpożarowej, mówiącej o tym, że Ochotnicza Straż Pożarna jest formacją umundurowaną. W nowej ustawie znalazłby się jedynie zapis, że członkowie Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych OSP, czyli nowego tworu, który miałby zostać ustanowiony, mieliby prawo do ubrań ochronnych i specjalnych według standardów Państwowej Straży Pożarnej. W projekcie mają jednak zajść jeszcze zmiany

Poseł Andrzej Gawron poprosił strażaków z powiatu lublinieckiego o zgłaszanie uwag do projektu ustawy. Pojawiło się ich całkiem sporo i zostały przez posła przekazane m.in. do MSWiA.

- Dziękuję wszystkim Druhnom i Druhom za uwagi przesłane w sprawie Ustawy o OSP. Są one bardzo merytoryczne i świadczą o ogromnym zaangażowaniu w sprawy pożarnictwa. Przesłane zastrzeżenia posłużyły mi do sformułowania 7 głównych tez, które przekazałem podczas spotkania z Wiceministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji Panem Maciejem Wąsikiem oraz Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej nadbrygadierem Andrzejem Bartkowiakiem. Obecnie trwają szerokie konsultacje, które będą skutkować wypracowaniem najlepszych zapisów ustawy - poinformował w mediach społecznościowych poseł Andrzej Gawron.

Zastrzeżenia strażaków do ustawy o OSP

Wśród uwag zebranych i przekazanych przez posła Andrzeja Gawrona do MSWiA znalazły się:

• Jednostki, w których nie zostaną utworzone jednostki ratowniczo-gaśnicze utracą możliwość funkcjonowania w systemie ratowniczym oraz nie będą mogły nawet w sytuacjach doraźnych gasić pożarów. – Aktualnie mamy jednostki w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym oraz poza KSRG – te poza KSRG do tej pory mogły działać oraz brać udział w akcjach gaśniczych. W małych miejscowościach funkcjonują jednostki, które nie mają pełnej zdolności bojowej, ale są ważnym wsparciem i czynnikiem szybkiego reagowania (np. pożar trawy można zdusić tłumicami zanim się rozwinie), jeśli te jednostki nie będą mogły działać stracimy ważny element wsparcia działań jednostek KSRG i PSP. Bezcenne w akcjach są też zapasy wody, które mogą być wykorzystane, a znajdujące się w dyspozycji jednostek spoza systemu. Jednostki, które nie mają możliwości utworzenia JRG przestaną być jednostkami ochrony przeciwpożarowej, pozostaną one stowarzyszeniami, jednak w mojej opinii bez możliwości podejmowania działań bojowych nawet tylko wspomagających stowarzyszenia te przestaną istnieć. To samo dotyczy jednostek specjalistycznych np. poszukiwawczych czy ratownictwa wysokościowego. Jako przykład mogę wskazać OSP Solarnia (Powiat Lubliniecki), która wielokrotnie prowadziła akcje poszukiwawczo-ratownicze. System nie przewiduje miejsca dla takich jednostek. Tymczasem wiedza i doświadczenie tych osób stanowi bezcenne wsparcie w tego typu akcjach. Często poświęcają także bardzo wiele czasu na treningi i szkolenie np. psów do poszukiwania osób zaginionych.
• Druhowie mają wątpliwości czy istnieje możliwość dalszego używania w tworzonych Jednostkach Ratowniczo-Gaśniczych samochodów pozyskanych w poprzednich latach i już wprowadzonych do podziału lecz nieposiadających certyfikatu CNBOP. Problem dotyczy tysięcy jednostek OSP w skali całego kraju, które zakupiły samochody gdy przepisy dotyczące wprowadzania ich do podziału były bardziej liberalne. Pojazdy te z powodzeniem biorą udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych, także w ramach KSRG, pozostaje pytanie czy będą mogły być użytkowane także przez Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze.
• Choć nie wynika to wprost z ustawy (w mojej opinii członkowie OSP mogą cały czas nazywać się strażakami, określenie ratownik OSP ma być dodatkową nobilitacją dla strażaka), to w powszechnej opinii panuje przekonanie, że ustawa ma pozbawić strażaków możliwości posługiwania się tytułem strażaka oraz mundurem galowym. Strażacy obawiają się że prawo do mundury będzie przysługiwało wyłącznie ratownikom OSP – poprzedni przepis określał że OSP jest jednostką umundurowaną wyposażoną w specjalistyczny sprzęt. Należy jednoznacznie podkreślić uprawnienia wszystkich strażaków do używania munduru galowego.
• Problemy dotyczą także zwiększenia nadzoru nad działalnością OSP przez Radę Gminy. Projekt ustawy w artykule 6 zakłada konieczność zatwierdzenia spraw dotyczących ochrony przeciwpożarowej znajdujących się w statucie przez Radę Gminy. Jest to niezrozumiałe ograniczenie – do tej pory tego typu działalność zatwierdzał kompetentny w tej materii Komendant Powiatowy. Pojawia się obawa, że decyzje w sprawie zapisów statutu staną się podporządkowane lokalnej polityce. Dodatkowo zamknięty został katalog działań OSP poprzez wskazanie konkretnych działań bez ujęcia sformułowania: między innymi. Ogranicza to elastyczność działania – nie każde działanie jest możliwe do przewidzenia i ujęcia w statucie.
• Pojawia się zarzut arbitralnego ustanowienia limitu wieku dla członków MDP – określono dolną granice na 12 lat. Tymczasem w wielu MDP funkcjonują druhowie poniżej tej granicy wieku. OSP to często organizacje obejmujące całe pokolenia, często druhowie z MDP biorą udział w pewnych działaniach OSP od najmłodszych lat.
• Przewidywane przepisy przewidują dodatki emerytalne dla osób biorących udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych. Także nowe odznaczenia przewidywane są wyłącznie dla ratowników OSP. Tymczasem wielu członków OSP nie są osobami biorącymi udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych. Spośród członków zarządu szczególnie ważnymi osobami obciążonymi dużą odpowiedzialnością są skarbnicy OSP – są oni zaangażowani w sporządzanie wniosków, rozliczają pozyskane środki. Często nie biorą oni udziału w akcjach – jakaś forma ich wyróżnienia powinna być przewidziana.
• Ważną kwestią jest finansowanie OSP – do tej pory odpowiadała za to Gmina. Katalog przewidziany w nowych przepisach pozostawiła wpływy z jednostek samorządu terytorialnego, jednocześnie pojawiła się informacja że Minister właściwy ds. wewnętrznych określi corocznie w drodze rozporządzenia wysokość środków finansowych i ich podział na zapewnienie zdolności i gotowości operacyjnej JRG OSP. Strażacy obawiają się że limity w wielu gminach gdzie funkcjonuje więcej jednostek OSP mogą skutkować ograniczeniem ich funkcjonowania. Podobne kontrowersje budzi usunięcie stwierdzenia, że szkolenia strażaków realizowane są nieodpłatnie. Druhny i Druhowie obawiają się, że będzie to skutkowało ograniczeniem szkoleń.

W Polsce mamy ponad 16 tys. jednostek OSP. Z tego ponad 4,6 tys. takich, które znajdują się w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym. Jednostki OSP stanowią ponad 96 proc. ogólnej liczby jednostek ochrony przeciwpożarowej w Polsce, będąc tym samym najliczniejszą grupą ratowników.