Szczecin: Przeszczepy wątroby. Kilkadziesiąt operacji rocznie

To organ, którego nie można zastąpić. Szczecin jest jednym z kilku miast, gdzie wykonuje się przeszczepy.

Transplantacja wątroby należy do najtrudniejszych zabiegów, jakie zna chirurgia jamy brzusznej. Operacja może trwać kilkanaście godzin i wymaga od lekarzy ogromnej precyzji i odporności psychicznej.

- Sam przeszczep to jak kroczenie po polu minowym – zauważa prof. Maciej Wójcicki, szef zespołu transplantacji wątroby Szpitala Wojewódzkiego w Szczecinie. - Brzuch wypełniony jest mnóstwem naczyń krwionośnych. Wystarczy jeden zły ruch, by doszło do rozległego krwotoku, uszkodzenia innych narządów i śmierci. To operacja znacznie trudniejsza nawet niż te wykonywane na sercu.

Sukces leczenia możliwy jest tylko wtedy, kiedy ściśle współpracują ze sobą zespoły lekarzy, którzy przygotowują pacjentów do zabiegu i opiekują się nimi po operacji z chirurgami, anestezjologami, radiologami oraz przeszkolonym personelem pielęgniarskim.

Trochę historii

Pierwszą udaną operację przeszczepienia wątroby, po której pacjentka przeżyła ponad rok, wykonano w Stanach Zjednoczonych w 1967 roku. Z czasem udanych operacji wykonywano coraz więcej, jednak dopiero po kilkunastu latach stała się ona zabiegiem leczniczym, a nie jak do tej pory doświadczalnym. Dopiero od 1983 roku istnieje przeświadczenie, że są metody na wyleczenie pacjenta z poważnych schorzeń wątroby, właśnie poprzez jej przeszczep.

Transplantacja w Polsce

Pionierami transplantacji wątroby w Polsce były miasta – Warszawa oraz Szczecin. To w Szczecinie wykonano pierwsze przeszczepienie. Było to 3 grudnia 1987 roku w Klinice Chirurgii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Zabieg zakończył się niestety niepowodzeniem.

W niecałe osiem lat później, w 1995 roku, w warszawskiej Klinice Akademii Medycznej wykonano pierwszą w pełni udaną transplantację u biorcy dorosłego. Krótko po tym kolejne udane zabiegi zaczęto przeprowadzać dalej w Warszawie i znowu w Szczecinie, przez zespół transplantacyjny doktora Romana Kostyrki.

Dziś w szpitalu wojewódzkim przy ul. Arkońskiej działają dwa zespoły hepatologiczne. Jednym dowodzi prof. Piotr Milkiewicz, drugim profesor Marta Wawrzynowicz- Syczewska. Zespoły te zajmują się przygotowaniem pacjenta do przeszczepu i opieką nad nim po operacji.

Szczecin w czołówce

Szczecin znajduje się na czele polskiej transplantologii. Po Katedrze i Klinice Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego nasz Oddział Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego pod kierownictwem profesora Macieja Wójcickiego wykonuje najwięcej udanych przeszczepów.

Transplantacje wątroby u dzieci wykonuje się w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, a trzecim miastem, w którym przeszczepy wykonuje się u dorosłych są Katowice. Oznacza to, że w Polsce mamy tylko kilka ośrodków transplantacji wątroby w sytuacji, gdy miejsc gdzie przeszczepianie są nerki jest w Polsce około 20.

W liczbach

W 2009 roku w Polsce przeprowadzono 236 przeszczepień wątroby, w tym 22 od żywych dawców narządu. W 2009 roku w Szczecinie przeprowadzono 55 takich operacji. Od kilku lat liczba przeszczepów utrzymuje się u nas na podobnym poziomie i jest zgodna z programem przeszczepów.

Pod względem ilości wykonywanych operacji na pierwszym miejscu jest ośrodek prowadzony przez profesora Krawczyka w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Zaraz potem jest Szczecin, później kolejny ośrodek z Warszawy i Katowice.

Nie obejdzie się bez koordynatora

Dystrybucją, alokacją i kwalifikacją narządów jak i pacjentów do przeszczepienia zajmują się koordynatorzy regionalni wspólnie z kierownikami zespołów transplantacyjnych.

Pierwszym koordynatorem w kraju i jednocześnie nadal koordynatorem regionalnym w naszym województwie jest Jerzy Myśliwiec. W zawodzie koordynatora w szpitalu wojewódzkim w Szczecinie pracuje od 21 lat.

Koordynatorzy regionalni ściśle współpracują z koordynatorami lokalnymi i krajowymi, jest ich dziś w Polsce około szesnastu. Koordynatorów lokalnych pracujących na oddziałach Intensywnej Terapii jest około 200, natomiast w całym kraju powinno ich być przynajmniej 400.

Po otrzymaniu wiadomości o możliwości pobrania narządów, pan Jerzy zbiera dokładne informacje na temat okoliczności śmierci i przebytych chorób dawcy. W razie potrzeby pomaga wykonać niezbędne badania wirusologiczne, obrazowe jak i badania markerów nowotworowych. Informuje Poltransplant o prowadzonej akcji, sprawdza Centralny Rejestr Sprzeciwów (CRS) w Warszawie.

Organizuje pobranie, ściśle współpracuje z innymi zespołami, by maksymalnie wykorzystać wszystkie narządy. Zabezpiecza pobrany materiał do badań, zabezpiecza i przechowuje pobrane narządy. Szybko musi skonfrontować je z informacjami, jakie posiada o oczekujących pacjentach na liście do przeszczepienia wątroby. Jego zadaniem jest jak najszybsze wytypowanie najlepszego biorcy wątroby. Bywa bardzo często, że nie znajduje się on w naszym województwie.

Kiedy wiadomo, że narząd do przeszczepienia jest odpowiedni dla biorcy, a pacjent jest w szpitalu lub w drodze do szpitala, to w tym samym czasie tzw. zespół „pobraniowy” z koordynatorem jedzie po narząd do szpitala dawcy w różnym miejscu w kraju.

- Bywa, że trzeba pokonać setki kilometrów. Poszukiwanie biorcy odbywa się w ogromnym napięciu i stresie, kiedy znajduje się tego idealnego – to ogromna ulga. Niestety wśród przeszczepów są także operacje nieudane – mówi Jerzy Myśliwiec. – W przypadku transplantacji wątroby, około 10-20 proc. biorców umiera z różnych powodów w trakcie pierwszego roku po przeszczepieniu. Porażka zawsze bardzo boli, niejedną noc nie można potem spać. Zawsze jednak pracuję tak, żebym wiedział, że zrobiłem wszystko, co mogłem. Motywacją są te przeszczepy, które dają pacjentom normalne życie. Nie ma nic lepszego jak podziękowanie i spojrzenie w oczy komuś, kto otrzymał drugie życie. Po części dzięki mnie.

Przydatne linki

www.hepatologia.info.pl
www.hepatologia.org
www.liver.org.pl
www.przeszczep.pl
www.prometeusze.pl

Poradnia hepatologiczna
ul. Arkońska 4 / ul. Broniewskiego 12
tel. 91 813 93 66, 91 813 93 41; 91 454 10 07 w. 442 lub 445

Oddział Chirurgii Ogólnej i Transplantacji z Pododdziałem Chirurgii Wątroby i Trzustki XI Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Zespolony
ul. Arkońska 4 tel. 91 813 94 10

Moje Miasto Szczecin www.mmszczecin.pl on Facebook