Średniowieczne malowidła w kościele w Sadowie były sensacją. Jak postępują prace konserwatorskie?

Kościół w Sadowie to kolejny obiekt w diecezji gliwickiej, w którym zostały znalezione w ostatnich latach gotyckie freski. Pośród historyków sztuki panuje dosyć spore przekonanie, że na Śląsku ciężko spotkać XIV czy XV wieczne artefakty. W kościele św. Józefa w Sadowie planowano odmalowanie ścian, dlatego podjęto decyzję, aby kolejny remont poprzedzić sprawdzeniem, czy pod tynkiem znajdują się jakieś pozostałości z dawnych okresów historycznych, co zaowocowało odkryciem, w grudniu 2018, gotyckich polichromii. Rok 2019 został poświęcony na przeprowadzeniu odkrywek na powierzchni ścian i sufitu prezbiterium i ścian nawy głównej.

Odkrycia dokonano podczas prac konserwatorskich. W 2018 r. W kościele św. Józefa w Sadowie planowano odmalowanie ścian. Przy okazji sprawdzono czy pod tynkiem mogą znajdować się jakieś znaleziska z dawnych okresów historycznych. Nie mylono się.

Polichromia zostały odkryte na ścianach i sklepieniach we wnętrzu kościoła. Malowidła znajdują się w prezbiterium, wykonane są w stylu gotyckim i mogły mieć nawet kilkanaście metrów kwadratowych.

W analizie tych malowideł Magdaleny Łanuszki czytamy, że pierwotnie mogły one pokrywać całe wnętrze kościoła. Można na nich dostzrec wizerunki św. Wawrzyńca i św. Anny Smotrzeć. Odkryto także malowidła dwóch św. Janów – Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty. Zachowało się również przedstawienie papieża św. Grzegorza Wielkiego.
W analizie czytamy również, że stylistyka malowideł jest typowa dla środkowoeuropejskiej sztuki 2 połowy XV wieku. Całość mogła tworzyć tzw. program ikonograficzny. Niestety, niewielka ilość odkrytych malowideł nie pozwala na jego pewne zrekonstruowanie.

Jak podaje Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach, odkrywki dokonano głównie przy uzyciu metod mechanicznych. Wykorzystano w tym celu młotki, skalpele, nożyczki czy skrobaki. Posłużono się również metodami chemicznymi. Użyto w tym celu preparatu do usuwania farb, lakierów i zapraw oraz alkoholu etylowego.
Przez prowadzone aktualnie prace konserwatorskie część kościoła, a dokładnie prezbiterium jest zamknięte do 1 listopada. Ołtarz, na którym odprawiane są Msze św., został przeniesiony bliżej środka kościoła, w stronę ławek, w których siedzą wierni. Takie rozwiązanie było konieczne, aby prace konserwatorskie mogły wciąż trwać, a Msze św. mogły być odprawiane.

Parafia św. Józefa w Sadowie posiada drugi najstarszy kościół w diecezji Gliwickiej. Jego oficjalna data konsekracji to 1331 r. Nie tylko więc znalezione malowidła, ale również cały kościół jest historią samą w sobie.

Był on kilkakrotnie rozbudowywany. W XVII wieku w okresie baroku, z fundacji rodziny Wierbskich dobudowano od strony północnej kaplicę świętej Jadwigi. W krypcie pod kaplicą znajdują się szczątki fundatorów kościoła m. in. Wierbskich, Ziemięckich, Grotkowskich, Goczałkowskich i de Hochbergów.

Z okresu baroku pochodzi wyposażenie wnętrza kościoła: ołtarz główny św. Józefa z 2 połowy XVII wieku. Z tego samego okresu pochodzą również dwa boczne ołtarze: Matki Boskiej oraz św. Barbary. Na wyróżnienie zasługuje również ambona i organy, które także pochodzą z okresu baroku.