Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Rozmowa z prof. Piotrem Bażowskim, neurochirurgiem

Mariola Marklowska, Agata Pustułka
Krystyna Bochenek: Czy ból głowy to częsta przypadłość? prof. Piotr Bażowski: Bardzo. Ból głowy to jedna z najczęstszych chorób i dotyczy aż 96 proc. populacji.

Krystyna Bochenek: Czy ból głowy to częsta przypadłość?

prof. Piotr Bażowski: Bardzo. Ból głowy to jedna z najczęstszych chorób i dotyczy aż 96 proc. populacji. Na migrenę choruje przede wszystkim biała rasa, nieco mniej murzyńska, najrzadziej zaś rasa żółta.

KB: Mówi się paluszek i główka to szkolna wymówka. Zna pan pewnie to powiedzenie. Czy nie lekceważymy zbyt tej przypadłości?

PB: Tak naprawdę dopiero w latach 40. XX wieku zajęto się na poważnie migreną. Ból głowy może być jednym z objawów rozwijającej się choroby, bądź może to być ból samoistny, którego pochodzenia nie znamy.
Bóle głowy dzielimy w różny sposób. Na incydentalne, ostre i podostre oraz przewlekłe i nawracające. Nie zawsze różnicowanie bólów głowy jest proste i jednoznaczne.

KB: Pomówmy najpierw o migrenie. Jak ją rozpoznać? Czy trzeba ją leczyć, a może po prostu należy się do niej przyzwyczaić?
PB: Migrena to najpowszechniej występujące schorzenie neurologiczne. Aż 90 proc. rodzajów bólów głowy zajmuje właśnie migrena, bóle typu napięciowego oraz ból klasterowy. 10 proc. stanowią natomiast bóle spowodowane innymi schorzeniami, w tym neurochirurgicznymi. Bóle głowy powodują też: nadciśnienie tętnicze, choroby naczyniowe mózgu, zatrucia, przedawkowanie, bądź zażycie jakiś leków, a także ich odstawienie. Są bóle spowodowane zmianami w kręgosłupie i nerwobóle nerwu trójdzielnego.

KB: Jakie są rodzaje migren?
PB: Występuje ona w dwóch postaciach — bez aury i z aurą. Najbardziej typowe objawy migreny z aurą przejawiają się w formie różnych wzrokowych mroczków, świetlików, zygzaków. Przed napadem migreny pojawiają się też ubytki w polu widzenia. Bywa, że migrenę poprzedza niedowład i porażenie ręki lub kącika ust, co może trwać nawet do kilku godzin, ale na szczęście występuje niezmiernie rzadko. Może dojść do przejściowych zaburzeń mowy. W innym przypadku napad bólu może poprzedzić drętwienie kończyny i tzw. wędrujące po niej mrówki.

KB: Co wywołuje migrenę?
PB: Jest wiele czynników wywołujących migrenę. Napad może trwać od kilku do 72 godzin i częściej dotyczy kobiet, w stosunku trzy do jednego, niż mężczyzn, co ma związek z gospodarką hormonami. Hormony żeńskie wpływają na wywołanie napadu bólowego np. w okresie miesiączki, jajeczkowania. Dzieje się tak w przypadku używania lub nadużywania środków antykoncepcyjnych, przy stosowaniu hormonalnej terapii zastępczej. Czasem do napadów migreny dochodzi w młodym wieku, w okresie dojrzewania, a w czasie menopauzy mamy do czynienia z wycofaniem się bólu migrenowego, ale bywa odwrotnie. Migrenę wywołują błędy dietetyczne. Każda osoba, która cierpi na migrenę wie, czego się wystrzegać.
Zwykle chorym szkodzą alkohol, nawet kieliszeczek zwłaszcza czerwonego wina, oraz czekolada, a także niektóre gatunki żółtego sera. Migrenę wyzwala też pozostawanie na czczo. Praktycznie nie ma reguły, bowiem migrenę powoduje zarówno stres, jak i moment weekendowego odprężenia. Poza tym mamy do czynienia z tzw. migreną telewizyjną, komputerową. Migrena towarzyszy nam zwykle przez całe życie. Istnieje pewna genetyczna skłonność do migren. Córka dziedziczy po mamie, a ta po babci. Na temat migreny zostały napisane całe tomy.

KB: Jakie są objawy migreny?

PB: Przede wszystkim ból głowy osadzony w okolicy czołowej i skroniowej. Może zresztą promieniować. Bardzo często jest to tzw. ból połowiczy, obejmujący tylko połowę głowy. Czasami są to bóle związane z wysadzaniem gałki ocznej. Ponadto migrenie towarzyszą nudności i wymioty, które są charakterystyczne dla migreny. Po wymiotach ból może się zmniejszyć. U migrenowców mamy do czynienia z fotofobią, a więc światłowstrętem, nadwrażliwością na hałasy, gdy każdy zgrzyt aż boli, nadwrażliwością na zapach, gdy do rozpaczy doprowadza nas zapach lakieru do paznokci, czy ulubionych perfum. Rzadsze są zawroty, dreszcze, poty, gorączka.

KB: Czy możemy sobie pozwolić na chorowanie na migrenę?

PB: Tak i musimy zdać sobie sprawę z tego ile ona kosztuje. Obliczyli te koszty np. Brytyjczycy. Na Wyspach rocznie aż 280 mln funtów wydaje się na L4 wypisywane chorym na migrenę. W USA zaś ponad 11 mln osób choruje rocznie na migrenę, a straty wynoszą 200 mln dolarów miesięcznie.

KB: Jak zatem leczymy migrenę?

PB: W leczeniu migreny najważniejsze jest przerwanie ataku bólu. Leki specjalistyczne przepisuje lekarz neurolog.

KB: A czy są jakieś metody niekonwencjonalne?

PB: Niektórym np. pomaga akupresura, która powoduje zmniejszenie bólu, bądź nawet jego ustąpienie. Polega ona mówiąc najprościej na odpowiednim uciskaniu, odpowiednich miejsc. Uciskamy np. miejsce pomiędzy kciukiem a pierwszym palcem. Następne godne uwagi miejsce miejsce leży tuż za uchem koło wyrostka sutkowatego. Odkryjemy je łatwo, bo przy dotyku boli.
Jeden z kolegów zaproponował mi inny sposób – uciskanie i masowanie obszaru głowy od czoła do spływu zatok w okolicy potylicznej i następnie strzepnięcie ręki. Nasza skóra musi odczuć ten ucisk.
Przez ćwiczących jogę zalecany jest tzw. oddech czyszczący, przez zielarzy czarny bez, nalewka z chryzantemy. Innym pomaga spacer na świeżym powietrzu.

KB: Czy migrena kiedyś mija?

PB: Zdarza się, zwłaszcza w wieku starszym. Bywa jednak, że wtedy się nasila.

KB: Omówmy napięciowe bóle głowy...

PB: Czynnikiem prowokującym te bóle są przemęczenie, głód, słońce, alkohol, papierosy. Przy tych bólach nie ma nudności i wymiotów. Bóle te są określane przez pacjentów jako tępe, rozlane, chorzy mają uczucie zaciskania opaski wokół głowy, rozsadzania, nie są tak ostre jak migrena. Zwykle obejmują całą głowę. Ślęczenie nad komputerem, czy książką może wyzwolić tego typu ból głowy u dzieci, studentów.

KB: Co to są bóle klasterowe?

PB: Należą do bólów samoistnych. Taki ból trwa od 15 minut do góra trzech godzin. Połączony z zaczerwienieniem twarzy, gałki ocznej, wyciekiem płynu surowiczego z oka lub nosa. Wygląda to podobnie jak uczulenie.

KB: Mamy jeszcze objawowe bóle głowy...

PB: Do nich należą m.in. bóle pourazowe oraz bóle głowy w chorobach mózgu. Występują one np. w niedokrwieniu współwystępującym z niskim ciśnieniem, przy krwotokach podpajęczynówkowych z tętniaków, czy naczyniaków mózgu, zapaleniu opon mózgowych i mózgu, w guzach mózgu. W tym wypadku nie ustępują one po lekach, trwają dłużej, a po pewnym czasie dają objawy neurologiczne.

KB: Jaki jest związek między zatruciem i bólem głowy?

PB: Ostatnio szeroko omawiany jest tzw. hot dog syndrom, gdy ból głowy jest spowodowany azotynami zawartymi w parówkach. Bólowe reakcje daje glutaminian sodu będący podstawą kuchni chińskiej, a zawarty jest w zupach chińskich. Odstawienie leków, zatrucie tlenkiem węgla, czy odstawienie kofeiny też mogą powodować bóle głowy.
Bóle głowy towarzyszą również nadciśnieniu, zlokalizowane są w tyłogłowiu, zaburzeniom oddechowym na tle rozedmy, a także zespołowi jelita drażliwego oraz niektórym chorobom nerek, a także zespołowi bezdechu sennego.
Przód naszej głowy jest unerwiony przez nerw piąty, czyli nerw trójdzielny i bóle w jego obrębie mogą być potworne. Oprócz tego tył głowy unerwiony przez nerwy rdzeniowe. Schorzenia w obrębie kręgosłupa często dają bóle głowy.

KB: Kiedy z bólem głowy iść do lekarza?

PB: Gdy ból się zmienił na gorszy, silniejszy, gdy jest nowy. Jeśli towarzyszą mu świsty w uchu, szum, gdy nie ustępuje, nie pomagają środki dostępne w aptekach, jeśli jesteśmy osłabieni, gdy gorzej widzimy, nie potrafimy odczytać treści artykułu, gdy bólowi towarzyszy sztywność karku.

KB: Do jakiego lekarza należy się udać?

PB: Zaczynamy od lekarza rodzinnego, ale on bagatelizuje ból i nie chce zebrać wywiadu, albo gdy tylko ogranicza się do wypisania leków idziemy do specjalisty.

KB: Przejdźmy teraz do stanów bólowych wymagających interwencji chirurga.

PB: Na szczęście tylko 0,4 procenta bólów głowy wymaga interwencji chirurga, a zatem na tysiąc osób sytuacja ta dotyka zaledwie cztery. Interweniujemy w przypadku guzów mózgu, krwotoków podpajęczynówkowych, których przyczyną są tętniaki i naczyniaki mózgu, charakterystyczne dla wieku dziecięcego, krwiaków, będących konsekwencją urazów, wodogłowia.

KB: Jakie bóle są charakterystyczne dla guzów mózgu?

PB: Tępe, powoli narastające. Niekiedy nawet ustępują, ale potem nawracają i nie ustępują po lekach. Następnie dochodzą do nich objawy neurologiczne: niedowłady oraz objawy oczne, które wykazuje badanie dni oka. Czasami występuje padaczka.

KB: Skąd się te guzy biorą?

PB: Nagroda Nobla czeka dla osoby, która da odpowiedź. Cała grupa guzów mózgu to tzw. guzy glejopodobne. Mózg zbudowany jest z komórek, dla których swego rodzaju ruszoowaniem jest glej. Guzy wychodzą z gleju, czyli tkanki będącej podporą. Np. u dzieci guzy zwykle umiejscowiają się w tylnym dole czaszki. Rak płuc daje np. przerzuty do mózgowia.
Leczenie to przede wszystkim operacja w połączeniu z radioterapią. Dziś dostępne są niezwykle precyzyjne techniki operacyjne. Do mózgu dostajemy się przez małą dziurkę, a przez otwór dzięki komputerowym obliczeniom wchodzimy na odpowiednią głębokość. Naświetlamy guzy od wewnątrz. 80 procent zabiegów odbywa się przy pomocy mikroskopu. Te najlepsze powiększają pole operacyjne 40 razy.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Te produkty powodują cukrzycę u Polaków

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na bielawa.naszemiasto.pl Nasze Miasto