Awarie jawne i ukryte

W gminach: Katowice, Mysłowice, Siemianowice Śląskie, Imielin i Chełm Śląski budynki przyłączone są do sieci należącej bądź będącej w użytkowaniu RPWiK w Katowicach. Mogą na niej wystąpić dwojakiego rodzaju awarie: jawne i ukryte. Awarie jawne widoczne są gołym okiem. Woda z sieci wypływa bowiem na powierzchnię ziemi. Awarie ukryte to sytuacje, gdy woda, choć wycieka z sieci, nie wypływa na powierzchnię ziemi. U odbiorców ukryta awaria może skutkować znacznym obniżeniem ciśnienia wody w sieci. Zarówno jedne jak i drugie najlepiej zgłosić bezpośrednio dyspozytorom RPWiK w Katowicach, oni przekażą informację właściwym służbom. Czas jaki potrzebny jest na usunięcie awarii zależy od jej rodzaju i aktualnych zajęć służb.

Łatwa lokalizacja

Awarie jawne dosyć łatwo można zlokalizować i tym samym ich usunięcie zabiera zaledwie kilka godzin. Śląsk należy jednak do obszarów, gdzie odnotowuje się największą liczbę awarii ukrytych w skali kraju. Ukształtowanie i uzbrojenie terenu powoduje, że mniejsze wycieki z sieci nie ujawniają się na powierzchni, lecz przenikają do górotworu lub innych urządzeń. Jednymi z metod zlokalizowania awarii ukrytych są metoda akustyczna i korelacyjna. Urządzenia służące do wykrywania utajonych nieszczelności sieci posiada niewiele firm wodociągowych. RPWiK w Katowicach dwa lata temu zdecydowało się na ich zakup. Dziś znacznie ułatwiają wykrycie ukrytych awarii sieci i przyspieszają ich usunięcie.

Dokładne wskazanie miejsca nieszczelności przy użyciu metody akustycznej odbywa się w trzech etapach: ustalenia, czy na badanym odcinku sieci jest wyciek, określenia miejsca wycieku z dokładnością do 1 metra oraz wskazania miejsca wycieku. Wstępnej lokalizacji nieszczelności dokonuje się przez rozmieszczenie na badanym odcinku sieci wodociągowej, na hydrantach i zasuwach, czujników, które rejestrują natężenie hałasu wewnątrz rurociągu. Dane są zapamiętywane, a następnie przesyłane są do patrolera, czyli bazy sczytującej, zainstalowanego w samochodzie patrolującym. W przypadku stwierdzenia wycieku nieszczelne odcinki sieci podlegają dalszemu badaniu. Do precyzyjnego określenia miejsca awarii używa się korelatorów. Na odcinku wodociągu, po dwóch stronach stwierdzonego wycieku, zostają zainstalowane czujniki, które, zarejestrowany i przetworzony, sygnał przekazują drogą radiową do urządzenia sczytującego i analizującego dostarczone dane. Do korelatora wprowadza się informacje o długości i średnicy badanego odcinka oraz materiale z jakiego sieć została wykonana. Na tej podstawie urządzenie dokonuje obliczeń i lokalizuje miejsce wycieku. W zależności od warunków zewnętrznych błąd pomiaru lokalizacji nieszczelności może się wahać od kilku centymetrów do 1 m. Dokładne wskazanie miejsca wycieku jest możliwe przy użyciu geofonu. Badaniu poddawany jest tylko odcinek wskazany wcześniej przez korelator. Poziom hałasu mierzony jest tym razem nad rurami na ziemi.

Pewny efekt

Metodę akustyczną można wykorzystywać zarówno do diagnozowania stanu sieci stalowych lub żeliwnych, jak i polietylenowych. Jeżeli na sieci stalowej lub żeliwnej czujniki systemu wstępnej lokalizacji wycieków rozmieszczone są w odległości 150 m od siebie, metoda daje 100 procentowy efekt. Na sieci PE czujniki muszą być rozmieszczone nieco gęściej.

Zarówno w trakcie usuwania awarii jawnych, jak i awarii ukrytych mieszkańcy mogą być czasowo pozbawieni wody. Jeżeli przerwa w dostawie wody z sieci jest dłuższa niż kilka godzin, RPWiK w Katowicach zapewnia awaryjne dostawy wody pitnej bądź w pięciolitrowych pojemnikach, bądź też specjalnym samochodem posiadającym beczkę na wodę.

Obowiązki administratora

Awaria sieci wodociągowej może się także zdarzyć na instalacji wewnętrznej budynku. Wówczas należy ją zgłosić właścicielowi bądź administratorowi budynku. Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków "(…) odbiorca usług odpowiada za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy wodociągowych lub instalacji i przyłączy kanalizacyjnych z urządzeniem pomiarowym włącznie". Oznacza to, że właściciele i administratorzy nie tylko powinni zadbać o sprawne funkcjonowanie pionów wodnych, ale także w ich obowiązku jest zabezpieczenie wodomierza przed zamarznięciem w okresie zimy. Najczęściej urządzenia pomiarowe zainstalowane są w niogrzewanych piwnicach. Administrator budynku musi więc zadbać o to, by panowała w nim temperatura powyżej 0 stopni C. Przed nadejściem mrozów należy sprawdzić, czy któreś z piwnicznych okien nie jest wybite bądź nieszczelne. Dodatkowo warto też ocieplić fragmenty sieci stanowiące przyłącze wewnątrz budynku. Szczególnie ważne jest właściwe zabezpieczenie zaworów oraz wodomierza głównego. W celu ocieplenia infrastruktury można użyć waty szklanej, waty mineralnej, pianki silikonowej lub styropianu. Zabezpieczenie przyłącza i wodomierza wymaga niewielkiego wysiłku, który na pewno się opłaci. Niezabezpieczone przyłącza i wodomierze zamarzają bardzo szybko. Ich odmrożenie trwa niejednokrotnie kilka godzin. Poza tym zgodnie z prawem koszty zakupu i wymiany uszkodzonych z winy odbiorcy zaworów i wodomierzy pokrywa właściciel budynku. Zabezpieczając przyłącze przed zamarznięciem odbiorca ma więc szansę uniknąć uszkodzenia urządzeń znajdujących się na przyłączu, a tym samym ponoszenia kosztów ich zakupu i wymiany oraz przerw w dostawie wody.